آموزش برنامه نویسی اسکرچ | یادگیری کدنویسی برای کودکان و نوجوانان

دنیای برنامه نویسی سن و زمان نمی شناسد و هر کسی در هر سنی و سالی می تواند از دوران کودکی شروع به یادگیری زبان های برنامه نویسی مطابق با میل و سلیقه خود کند. آموزش برنامه نویسی اسکرچ از بهترین موارد جهت یادگیری کدنوسی برای کودکان است.

زبان اسکرچ به عنوان یکی از زبان های برنامه نویسی گرافیکی و جالب در طی سالیان اخیر توانسته است طرفداران خاصی را از بین کودکان و نوجوانان به خود جذب کند، در ادامه به معرفی این زبان خواهیم پرداخت.

چرا آموزش برنامه نویسی از سنین نوجوانی لازم است؟ 

تقریبا از دهه ۸۰ میلادی بوده که مدارسی با یکسری از زبان های برنامه نویسی مانند بیسیک Basic و Logo مطالب های ابتدایی در مورد کدنویسی را به کودکان آموزش می دادند.

ولی البته به آن صورتی که باید به کودکان در این امر توجه می شد صورت نگرفت و برنامه نویسی بین کودکان فعلا محبوبیت زیادی پیدا نکرده بود.

کودکان و بچه هایی که در جهان امروزی به دنیا می آیند می توانند براحتی با عصر دیجیتال ارتباط برقرار کنند و به عنوان یک کاربر ماهر با انواع گجت ها و ابزارهای الکترونیکی کار کنند.

پس چرا که نتوانند خود جزیی از این فرآیند نباشند و نتوانند برنامه هایی را منتشر کنند.

ابزارهای ارتباطی مختلفی در حال حاضر وجود دارد که کودکان همپای بزرگسالان از آنها استفاده می کنند و به راحتی بر آنها می توانند مسلط شوند.

در حقیقت ما برای نسل آینده فقط یک مصرف کننده صرف نمی خواهیم و آنها باید بتوانند کلیه ی برنامه های موجود را شبیه سازی کنند و اقدام به ساخت برنامه های تحت : ویندوز، لینوکس، و مک و وب سایت ها نمایند.

زبان برنامه نویسی اسکرچ چیست؟

زبان اسکرچ، زبان برنامه نویسی کاملا به صورت ویژوال می باشد که برای تسهیل در ساخت برنامه های بازی گرافیکی، موسیقی، داستان های کمیک و همچنین انیمیشن ها طراحی و ساخته شده است.

از جمله زبان های برنامه نویسی که کودکان و نوجوانان را به سوی خود در این سالها جذب کرده و کمتر از زبان های بزرگتر، پیچیدگی دارد، زبان اسکرچ Scratch هست.

با زبان اسکرچ هر کودک بالاتر از ۸ سال می تواند براحتی کار کند تا بتواند با موارد حل مسئله و محاسبات آشنایی اولیه پیدا کند و در حقیقت به جای کار بر روی Syntax ها هنگام کدنویسی بر روی حل کردن مسئله ها تمرکز کند.

در تصویر زیر نمایی از محیط کار این زبان جهت آموزش برنامه نویسی اسکرچ را مشاهده می کنید.

زبان اسکرچ دارای کیت توسعه برای نرم افزار شی گرا است که اختصارا SDK نام دارد و کودکان در سنین نوجوانی می توانند با استفاده از این ابزار هرگونه داستان های گرافیکی، بازی های کامپیوتری و موزیک و انواع انیمیشن را بدون اینکه چیزی از کدنویسی و زبان های برنامه نویسی بدانند طراحی و ایجاد کنند.

زبان اسکرچ چطور شکل گرفت؟

زبان برنامه نویسی اسکرچ در اصل دارای یک ابزار اسکریپتی است که دارای رنگ آمیزی و ویرایشگر صوتی نیز هست.

این زبان در ابتدا توسط یک گروه نرم افزاری در دانشگاه MIT آمریکا شکل گرفت که سازنده آن فردی به نام میشل رسنیک بود. ایشان دانشمند کامپیوتر بودند که به عنوان استاد و محقق در زمینه علوم کامپیوتری در این دانشگاه مشغول به کار هستند.

زبان اسکرچ یک انجمن نرم افزاری آنلاینی دارد که برای برنامه نویسان جوان در سراسر جهان یک نوع مشوق همکاری و کار بر روی توسعه این زبان است.

زبان اسکرچ به توسعه دهندگان اجازه می دهد بدون استفاده از کد منبع بتوانند برنامه های دلخواه خود را کدنویسی کنند که در پی آن شما یک رابط بی نیاز از برنامه نویسی خواهید داشت. شما هم می توانید از هم اکنون با آموزش برنامه نویسی مدرسه قباد شروع به یادگیری این زبان کنید.

ولی به جای آن بلوک هایی که شامل اجزای یک کامپوننت هستند را جمع آوری می کنند و هر کدام از این بلوک ها فرمان مشخص و قابلیتی مخصوص به خود دارند که وقتی یک کاربر تعدادی از بلوک ها را بهم متصل می کند، می تواند روی یک پرچم سبز برای اجرای اسکریپت کلیک کرده و آن برنامه را مشاهده کند.

قابلیت و ویژگی های زبان اسکرچ

زبان اسکرچ در حال حاضر به ۴۰ زبان زنده دنیا در دسترس است که در کشورهای زیادی از این زبان برنامه نویسی برای یادگیری و آموزش به کودکان و نوجوانان استفاده می شود. این زبان البته هم توانسته به عنوان یک جایگزین برای نرم افزار پاورپوینت در مدارس و مکان های آموزشی مطرح شود. برای کسب آموزش برنامه نویسی اسکرچ مدارس مختلفی در سراسر دنیا در حال تدریس آن هستند.

ثابت شده است که این زبان علاوه بر اینکه به کودکان در سنین کم سواد برنامه نویسی را می دهد می تواند یک ابزار مفید برای دانش آموزان باشد تا بتوانند برای مسائل منطقی، توانایی های ارتباطی خود بیشتر کار کنند.

فارسی سازی شده

از مهمترین ویژگی های زبان اسکرچ این است که توسط تیم های برنامه نویسی ایرانی به زبان فارسی ترجمه شده و کودکان و نوجوانان در ایران و سایر نقاط جهان با استفاده از زبان فارسی براحتی به آموزش و کار با این زبان بپردازند.

طراحی ربات هوشمند

ویژگی مهم دیگر برای اسکرچ این است که افراد می توانند ربات های هوشمند را با استفاده از این زبان و با بردهای مختلف برنامه نویسی کنند. که این خود می تواند مشوق خوبی برای کودکانی باشد که بخواهند در زمینه روباتیک فعالیت کنند و آینده این صنعت را شکل دهند.

برنامه نویسی آنلاین و آفلاین

زبان اسکرچ هم به صورت آنلاین به وسیله یک مروگر اینترنتی و هم به صورت آفلاین بوسیله نرم افزار توسعه آن در کلیه سیستم عامل های ویندوز، لینوکس و مک اجرا می شود.

انیمیشن و بازی های گرافیکی متنوعی با استفاده از قابلیت های زبان اسکرچ طراحی و ساخته می شود که براحتی می توان خلاقیت های به کار رفته در این پروژه ها را با دیگر برنامه نویسان به اشتراک گذاشت.

بدون نیاز به کدنویسی

از نکات مهم درباره زبان اسکرچ این است که برای کار با آن نیازی به یادگیری و نوشتن کد های برنامه نویسی نیست و کدهای بکار رفته در این زبان با استفاده از قالب بندی و بلوک قابل مشاهده هستند.

برنامه نویسان نوجوان برای طراحی برنامه با اسکرچ کافی است که شکل های خاص مشخص شده را در کنار هم قرار دهند.

عدم وجود خطای برنامه نویسی

یک مزیت مهم این است که کاربر در هنگام اجرا و کامپایل برنامه های تحت زبان اسکرچ با هیچ خطا و اروری مواجه نخواهد شد.

یعنی اگر بلوک هایی که کاربر در کنار هم قرار می گیرند به هر دلیل نامربوط باشند هیچ اروری به طراح برنامه داده نخواهد شد.

معمولا نوجوانان بعد از سن ۱۶ سالگی بعد از آموزش برنامه نویسی اسکرچ می توانند به سراغ آموزش های دیگر بروند که بهترین این موارد آموزش برنامه نویسی پایتون است.

تنوع بالا

به علت کاربردهای مختلفی که زبان اسکرچ هنگام طراحی برنامه نویسی به کاربر می دهد، تنوع بالایی دارد که شامل ایجاد انیمیشن های جذاب، بازی های رایانه ای، داستان نویسی و … می باشد.

شخصی سازی گسترده

زبان اسکرچ به صورت دو بعدی ارائه شده است تا کودکان بتوانند شخصی سازی های زیادی را پروژه ها و نمایش تصویر ها به صورت ۲ بعدی داشته باشد و به همین دلیل بتوانند عکس خود را در کاراکتر های موجود در انیمیشن قرار دهند.

مطمئنا این ویژگی بسیار جذاب است تا بتوان با چند کلیک ساده صدای صحبت یک شخص و تصویر او را بر روی یک انیمیشن و پویا نمایی قرار داد که با استفاده از زبان اسکرچ این امکان فراهم شده است.

مهمترین مزیت های یادگیری زبان اسکرچ

زبان برنامه نویسی اسکرچ مزیت های مهم و اصلی برای کار کردن توسط کودکان و نوجوانان بین ۸ تا ۱۶ سال دارد که برخی از آنها عبارتند از :

رایگان بودن

از اولین مزیت های مهم یادگیری زبان اسکرچ برای همه کودکان و نوجوانان این است که این نرم افزار رایگان است و بدون پرداخت هیچ گونه هزینه ای می توان با این زبان برنامه نویسی کار کرد و پروژه های مختلفی را ایجاد کرد که از طریق ساخت آنها بتوانید درآمدزایی داشته باشید.

همچنین کاربرد این زبان هم برای افراد به صورت شخصی می تواند مفید باشد و هم در طول تحصیل در دوره های دانش آموزی بتوانید شکل جدیدی از مهارت برنامه نویسی را فرا بگیرید.

گنجاندن در برنامه های درسی

این زبان برنامه نویسی قابلیت این را دارد که بتواند توسط مدیران آموزشی هر مدرسه و آموزشگاهی به عنوان یکی از منابع درسی مهم و بروز در برنامه های درسی دانش آموزان گنجانده شود.

فراگیری بالا در سراسر جهان

زبان اسکرچ جزء زبان های برنامه نویسی پر مخاطب است که در نزدیک به ۱۵۰ کشور و بیشتر از ۴۰ زبان دنیا وجود دارد. این زبان می تواند برای دبیران آموزشی که به محصلین دو زبانه آموزش می دهند بسیار مفید است.

منابع آموزشی زیاد 

از مزیت های مفیدی که برای یادگیری هر دانشی باید در اختیار داشته باشیم منابع آموزشی است.

هم به صورت آنلاین در کلاس های مجازی و هم به صورت آفلاین تحت عناوین کتاب و فیلم های آموزشی می توانید به کسب مهارت در زبان اسکرچ بپردازید که البته اکثر این منابع به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار می گیرد.

از جمله زبان هایی که دارای منابع آموزشی و نرم افزاری متنوعی هست زبان اندروید است که می توانید با استفاده از فیلم های آموزشی پروژه محور مدرسه قباد توسط اساتید با تجربه به تسلط کامل برسید.

عدم محدودیت سنی و پیش نیاز 

مزیت مهم دیگری که زبان اسکرچ دارد این است که برای یادگیری و آموزش این زبان هیچ محدودیتی جهت سن شروع کار کردن با آن گفته نشده و البته برای کار با این زبان هیچ پیش زمینه و پیش نیاز برنامه نویسی وجود ندارد.

شکوفایی خلاقیت در کودکان

از جمله مواردی که بعدها کودکان و نوجوانان در هر کشوری می توانند به آن دست یابند داشتن خلاقیت برای ایجاد پروژه های نرم افزاری و بزرگ است.

زبان اسکرچ توانسته است خلاقیت بالایی را به کودکان برای انجام پروژه های هرچند کوچک بدهد که برای انجام برنامه های بزرگتر مورد نیاز است.

یادگیری آسان

هیچ چیز بهتر از این نیست که برای کسب آموزش های لازم از یک زبان برنامه نویسی نیازی به دانستن کدهای پیچیده احساس نکنید و در محیطی کاملا گرافیکی و جذاب بتوانید با در کنار هم قرار دادن بلوک های رنگی و کشیدن و رها کردن آنها برنامه های خود را بسازید.

مناسب برای مبتدیان

از جنبه های خیلی خوبی که برای کسب آموزش زبان اسکرچ وجود دارد این است که برای کلیه افرادی که سابقه هیچ گونه فعالیتی در زمینه برنامه نویسی ندارند بسیار مناسب است.

برای شروع کار با این زبان نیازی به راهنما و دفترچه آن ندارید چون همیشه چیز به صورت ساده و مشخص در اختیار شما قرار گرفته است.

از جمله مواردی هم که باعث می شود آموزش برنامه نویسی اسکرچ برای افراد تازه کار جذاب باشد همین ویژگی مناسب برای مبتدیان کامپیوتر است.

کاربرد زبان اسکرچ در زمینه های آموزشی

زمینه استفاده و کاربرد زبان اسکرچ در موارد مختلفی است چون نوع کار با آن کاملا متنوع است و به همین صورت هم کاربردهای متنوعی دارد.

البته بسیاری از چیزهایی که با فراگیری زبان اسکرچ یاد می گیریم را می توانیم برای کسب آموزش زبان های دیگر مانند آموزش برنامه نویسی جاوا و پایتون استفاده کنیم.

در اکثر مدارس و آموزشگاه ها، کتابخانه ها، موزه ها و مرکز های اجتماع قابل استفاده است که تنها برای کودکان و نوجوانان نبوده و برای دبیران آموزشی هم کاربرد های مختلفی دارد.

در برخی از کشورهای پیشرفته از نظر آموزش تحصیلی مانند انگلستان و آمریکا زبان اسکرچ بعنوان زبان برنامه نویسی مقدماتی برای کودکان مورد استفاده قرار می گیرد.

مهمترین دلیل برای اینکار هم، ساخت برنامه های آسان و روش یادگیری ساده برای اسکرچ است.

با طراحی برنامه های متنوع با استفاده از زبان اسکرچ روش های نوین و جذابی برای آموزش به دانش آموزان پدید خواهد آمد که این مورد اهمیت یادگیری این زبان را بیش از پیش خواهد کرد.

زبان اسکرچ به دبیران آموزشی هم امکان ایجاد درس هایی به صورت مولتی مدیا همراه با صوت و تصویر را خواهد داد تا شیوه یادگیری را به صورت عملی به دانش آموزان انتقال دهند.

فواید یادگیری برنامه نویسی اسکرچ چیست؟

هر کاربری که بخواهد هر دانش و خصوصا علوم کامپیوتری را به خوبی فرا بگیرد باید بتواند در ابتدا قدرت تحلیل و تفکر خود را ارتقا دهد.

زبان اسکرچ می تواند یک مزیت مهم برای رقابت هر فرد از شروع سنین کودکی و نوجوانی فراهم کند تا نسبت به سایر افراد قدرت فهم و درک بالاتری نسبت به حل مسئله داشته باشد.

این قدرت تفکر در زمینه های آموزش تحصیلی، کارآموزی، کسب و کار و مشاغل می تواند بسیار با اهمیت باشد.

فایده مهم دیگر از کسب آموزش زبان اسکرچ به کاربران اجازه می دهد درک بهتری از جهان اطراف خود داشته باشند و همچنین توانایی ارتباط بالاتری پیدا کنند.

از جمله فوایدی که کودکان و نوجوانان با آموزش اسکرچ بدست می آورند قدرت خلاقیت و کسب مهارت های بالایی از تحصیل است.

جمع بندی درباره ی آموزش برنامه نویسی اسکرچ

در این مقاله با آموزش برنامه نویسی اسکرچ آشنا شدیم و به آموزش اصول لازم برای آموزش برنامه نویسی توسط کودکان و نوجوانان اشاره کردیم و جهت یادگیری هرچه بهتر علوم کامپیوتری به دلایل کسب فراگیری زبان های برنامه نویسی اشاره کردیم.

با زبان اسکرچ و توانایی های این زبان برنامه نویسی جهت ارتقای توانایی افراد در سنین پایین آشنا شدیم، ولی برای کسب یادگیری کامل از این زبان پیشنهاد می کنیم با مدرسه قباد به کلیه ی مهارت های مورد نیاز برای تسلط بر این زبان دست یابید.